Dünyanın ilk üniversitesini kuran kişi kimdir?

Ortaçağ Avrupa toplumlarının henüz karanlıkta olduğu bir dönemde, 9. yüzyılda yaşayan bir kadın, zamana meydan okuyan eşsiz bir eğitim ve entelektüel gelişim merkezi kurdu. Kuzey Afrikalı bir Müslüman kadının her yaştan, sosyal sınıf ve inançtan insanlara açtığı böylesi bir kurum, toplumu hakkındaki olağanüstü vizyonu ve bilginin yayılmasına dair yenilikçi zihniyetinin kanıtıydı.

Fatma el Fihri, tam ismiyle Fatima bint Muhammed el-Fihriye el-Kureyşiye, dünyanın en eski ve sürekli çalışan eğitim kurumunu, yani Karaviyyin Üniversitesi’ni kurmasıyla tanınan Faslı bir kadındı. El Fihri, günümüz Tunus’unda bulunan, Kayravan kasabasında, M.S. 800 civarında dünyaya geldi.

Fatma, 859-860’lı yıllarda bir cami fikriyle yola koyulsa da neticede el-Karaviyyin Üniversitesi’ni kurdu. Binanın inşaatını bizzat yönetti ve 859 yılının Ramazan ayındaki ilk inşaat gününden iki yıl sonra, bina tamamlanana dek oruç tutmaya yemin etti. Faslı tarihçi Abdülhadi Tazi’ye göre, el-Fihri, projenin tamamlanmasına kadar oruç tuttu. Tamamlandığında içeri girdi ve dua etti.

El-Karaviyyin Üniversitesi, Fatma’nın kız kardeşi Meryem’in yaptırdığı el-Endülüs Camii ile yan yana inşa edildi. Bu Üniversite, binlerce yıllık geçmişe sahip Oxford veya Cambridge’den yüzlerce yıl önce kurulmuştu.