Crispr-Cas9 nedir?

2020 Nobel Kimya Ödülü, CRISPR’ı keşfeden iki kadın bilim insanına verildi. CRISPR-Cas9 adı verilen genetik araç sayesinde bitkilerden insana kadar her şeyin genomu ucuz ve kolay bir şekilde değiştirilebiliyor. Charpentier keşfini 2011’de yayınladı. Aynı yıllar meslektaşı ve RNA üzerinde çok bilgili olan biyokimyager Jennifer Doudna ile çalışmaya başladı. Sonra çığır açıcı bir deneyle genetik makası yeniden programladı. Doğal formdaki makaslar virüslerden gelen DNA’yı tanırken, Charpentier ve Doudna bu molekülün herhangi bir DNA molekülünü kesebilecek şekilde kontrol edilebileceğini gösterdi. Araştırmacılar ilk kez, CRISPR’ın düzenli kısa ara-boşluklu palindromik tekrarları sayesinde canlılarda DNA’yı düzenleyebileceğini gösterdi. “DNA’yı istediğiniz yerden kesebilme yeteneği yaşam bilimlerinde devrim yarattı. Bu genetik makaslar 8 yıl öncesinde keşfedilmesine rağmen, insanlığa şimdiden büyük faydalar sağlandı,” diyor Chalmers Teknoloji Üniversitesi’nden kimya biyoloğu Pernilla Wittung Stafshede.Ayrıca CRISPR bazı tartışmalı araştırmalara da neden oldu.En son 2018 Aralık ayında Çinli bilim insanı He Jiankui, üç bebeğin genlerini değiştirdiğini açıkladı, kamuoyuna duyurdu.CRISPR-Cas9 tekniği kullanılarak, insan embriyolarındaki spesifik genleri sildi. Böylece doğan ikiz bebekler HIV(AIDS) virüsüne karşı doğal bağışıklıkla doğdu.Sonrasında He Jiankui, Çin’de tutuklanarak, hapse atıldı.Bugün CRISPR ile kanser, genetik hastalıklar ve daha bir çok alanda tedaviler geliştiriliyor.